श्री क्षेत्र जेजुरी

खंडोबा किंवा खंडेराय हे मुख्यत्वे महाराष्ट्र, कर्नाटक, आंध्र प्रदेश या राज्यातील लोकप्रिय हिंदू दैवत आहे. हे दैवत महाराष्ट्रातील अनेकांचे कुलदैवत आहे. प्रामुख्याने मराठा, रामोशी (नाईक), धनगर समाजचे लोकांचे कुलदैवत मानले जाते. खंडोबाच्या परिवारात म्हाळसा, बाणाई या पत्नी; हेगडे हा प्रधान (हा बाणाईचा भाऊ आहे); कुत्रा आणि वाहन घोडा यांचा समावेश होतो. खंडोबाच्या मूर्ती बैठ्या, उभ्या व अश्वारूढ अशा स्वरूपात असून हातात डमरू, त्रिशूळ, खंडा आणि पानपत्र , चतुर्भुज, कपाळाला भंडारा असे रूप आहे . मणी व मल्ल असुरांचा संहार केल्यानंतर श्रीमार्तंड भैरवाने आपली राजधानी जयाद्रीच्या टेकडीवर स्थापन केली व कलियुगातील मानवाचे अरिष्ट दूर करण्यासाठी कायम स्वरूपी वास्तव्य केले ते जागृत स्थान म्हणजे जेजुरगड. याठिकाणी श्रीखंडोबाची राजधानी असल्याने इतर स्थानांपेक्षा येथी....

दिवटी बुधली

खंडेरायाच्या कुलधर्म कुलाचार व धार्मिक विधींमध्ये दिवटी बुधलीला अनन्यसाधारण महत्त्व आहे. अशी अख्यायिका आहे की, युद्धामध्ये मार्तंड भैरवांनी मणी-मल्ल दैत्यांचा वध केल्यानंतर सर्व देवगणांनी मार्तंड भैरवांना रत्नजडीत सिंहासनावर बसविले, सोन्याची रत्नजडित दिपीका (दिवटी) दाखवून (ओव�....

माघ पौर्णिमा

माघ शुद्ध पौर्णिमेस जेजुरी येथे दोन ते तीन दिवसांची मोठी यात्रा भरते. तसेच दर तीन वर्षांनी कोळी समाज बांधव आपापल्या खंडोबा देवाच्या पालख्या घेऊन देवभेटीसाठी जेजुरीत दाखल होतात. कोळीगीतांच्या नृत्यावर नाचत, वाजत, गाजत आणि भंडा-याची उधळण करीत मोठ्या थाटामाटात पालखी देवभेटीसाठी गडा�....

चंपाषष्ठी

मार्गशीर्ष शुद्ध प्रतिपदेला श्री खंडेरायाची घटस्थापना होते. पाहिल्या दिवसापासून सहा दिवसांपर्यंत चालणारा हा चंपाषष्ठी उत्सव मोठ्या श्रद्धेने साजरा केला जातो. याला देवदिवाळी असेही म्हणतात. प्रथम दिवशी मुख्य मंदिर आवारात पाखाळणी हा विधी झालेनंतर उत्सवमुर्तीना नवीन पोशाख परिध....

जेजुरी नगरीचा इतिहास

जेजुरगड पर्वत शिवलिंगाकार। मृत्युलोकी दुसरे कैलास शिखर ।। १२ व्या शतकातील संत नरहरी सोनारांच्या या ओळी... तर १४ व्या शतकातील संत एकनाथ महाराजांच्या ओव्यांमधूनही खंडेरायाची महती व गुणगान झाल्याचे दिसून येते. पुरातन काळापासून भारताची दक्षिण काशी मानल्या जाणा-या जेजुरीचा खंडोबा म्ह....

श्री म्हस्कोबा श्रीक्षेत्र वीर

जेजुरीपासून २२ किमी अंतरावर पुरंदर तालुका व सातारा जिल्हयाचा हद्दीत दक्षिण दिशेला श्री क्षेत्र वीर असून पुरातन म्हस्कोबा देवाचे दगडी बांधकाम असणारे मंदिर आहे. गर्भगृहात श्रीनाथ व जोगेश्वरीच्या मुर्ती आहेत. हासुद्धा शिवशंकराचाच अवतार समजला जातो. श्रीनाथ हे काशी अथवा सोनोरीचे का�....